Freelance(Serbest Çalışan) Nedir? Nasıl Fatura Kesmelidir?

Bir şirket kurmadan da fatura kesmeniz, yasal olarak verginizi vermeniz veya iş yapabilmeniz mümkündür. İşinizden düzenli kazanç sağlayamıyor veya işinizi belirli zaman periyotlarında yapamıyorsanız, yani freelance çalışıyorsanız, müşterilerinizle gider pusulası hazırlayabilirsiniz. Peki, gider pusulası nedir? Freelance çalışırken şahıs şirketi kurulabilir mi? Freelance çalışanlar fatura kesebilir mi? Yazımızı okuyarak merak ettiğiniz soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Freelance Nedir, Freelance Ne Demektir?

Freelance, serbest çalışmak demektir. Genel anlamıyla, bağımsız çalışan kişi demektir; Türkiye ‘deki resmi karşılığı serbest meslek erbabı olarak geçmektedir. Bilinenin aksine freelance yan gelip yatma amacında değildir, ay sonunda maaş veren biri olmadığı gibi başında bekleyip neyi nasıl yapacağına karışan biri de yoktur, normal işçi ile farkı budur. Geçim sıkıntısı yine vardır fakat sevdiği işi istediği boyutta yapma özgürlüğüne sahiptir.

Özellikle grafik tasarım çalışmaları, çevirmenler, tasarım projeleri, web sitesi tasarımı gibi alanlarda çokça görülür. Freelance çalışan kişi, kazancını maaşla değil, yaptığı iş üzerinden fiyatlandırarak ya da saatlik çalışma karşılığı ile elde eder. Çalışma saatleri de kişinin isteğine göre değişir. Freelance çalışan, işverenin sadece işini yapmakla yükümlüdür, sigorta ve diğer ihtiyaçları müşteriyi ilgilendirmez. Freelance çalıştırmak bazı firmaların dönemlik olarak tercih ettiği bir yoldur; aşırı iş yığılması durumunda veya çok üst kalite iş gerektiği durumlarda freelance çalışan aranır. Freelance çalışan, daha hızlı ve sorunsuz çalışabilir, işverenler için bu avantajlı bir durum oluşturur.

Freelance çalışan firmadaki elemanlara göre daha ılımlı tavırlar sergiler ve esnek hareket edebilir; örneğin işyerinde maaş geciktiğinde normal elemanlar rahatsızlık hisseder çünkü onların tek geçim kaynağı işyeridir, freelance ise birçok kanaldan kendine iş bulabildiği için parası geciken işyerine bel bağlamayıp başka işyerlerine bakar. Anlaşmalı olduğu ve bağlantısı bulunan birçok işyeri vardır. Gerektiğinde bağlantılarını arayıp iş tekliflerini değerlendirir.

Freelancer Nasıl Fatura Keser?

Freelance çalışma modelinden elde edilen gelirler, Gelir Vergisi Kanunu’na göre serbest meslek kazancı olarak ifade ediliyor. Dolayısıyla freelance çalışmalardan kazandığın ücretler, serbest meslek kazancına uygulanan vergi oranlarına tabi tutuluyor. Bu açıdan bakıldığında freelance çalışma modelini benimseyen kişiler için toplamda 3 adet genel fatura kesme metodu vardır diyebiliriz.

1. Şahıs Şirketi Faturası

Kendi başınaza fatura kesmenin en yaygın ve en kolay yolu bir şahıs şirketi açmak olarak biliniyor. Şahıs şirketinin yardımıyla tek başına fatura kesebilir ve vergilerini beyan edebilirsiniz. Eğer bir şahıs şirketin varsa, elde ettiğin gelirler, şahıs şirketine uygulanan gelir vergisi oranında vergilendiriliyor.

Bu oran 2021 yılı itibariyle; 24.000 TL ve altı için %15, 24.000 TL’den 53.000 TL’ye kadar %20 ve 53.000 TL’den 130.000 TL’ye kadar %27 olarak uygulanıyor. Daha fazla bilgi için sen de Gelir Vergisi Kanunu’na göz atabilirsin.

2. Serbest Meslek Makbuzu

Eğer bir şahıs şirketiniz yoksa gelir verginizi ödeyebilirsiniz. Serbest meslek mensuplarının sıklıkla kullandığı serbest meslek makbuzu ile fatura kesimi ve vergi ödemesi yapılabiliyor. Serbest meslek makbuzunda yer alan stopaj yani gelir vergisini müşteri, KDV’yi de senin ödemen gerekiyor. Bu makbuzda yer alan oranlar ise 2021 yılı itibariyle brüt ücret üzerinden %20 stopaj ve %18 KDV olarak belirleniyor.

3. Gider Pusulası

Gider pusulası, yalnızca belirli özel durumlar içerisinde fatura yerine geçebiliyor. Bu durumlar, arızi kazanç adı altında değerlendiriliyor. Arızi kazancı da sürekliliği olmayan, yalnızca bir seferlik yapılmış ve miktarı da 40.000 TL’nin altında olan kazançlar olarak özetleyebiliriz. Eğer tek seferlik bir Freelance iş aldıysan ve alacağın ücret de 40.000 TL’nin altındaysa gelir vergini, çalıştığın firmanın keseceği gider pusulası yoluyla ödeyebilirsiniz.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta; kendi freelance işlerin için belirli bir miktarın üzerinde gelir elde ediyorsan mutlaka bunun vergisini ödemelisiniz. Fakat gelir vergisinden muaf olman için belirlenen miktar, çalışma şartlarına göre değişkenlik gösteriyor. Bu yüzden kesinlikle profesyonel bir mali müşavirle anlaşarak gelirlerini beyan etmeli ve vergilendirme konusunu uzman birisiyle konuşmalısınız. Eğer Gelir Vergisi Kanunu’na aykırı bir davranış sergilediğin veya vergisiz kazanç sağladığınız tespit edilirse çeşitli cezalar alabilirsiniz.

Freelance Çalışırken Şahıs Şirketi Kurmak Avantaj Sağlar mı?

Freelance çalışırken gider pusulasıyla fatura kesebilmenize ve yasal olarak işlerinizi yürütebilmenize imkan varken, bunu yapmanız size fazlasıyla iş yükü çıkartacak ve vakit kaybetmenize neden olacaktır. Freelance çalışırken de kendi şirketinizin sahibi olabilir ve bir şahıs şirketi kurabilirsiniz. Mükellef olarak şirket/işletme kurmak isteyenlere birçok avantaj ve kolaylık sağlıyoruz. Örneğin, online ön muhasebe programından yararlanabilir; e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-Serbest Meslek Makbuzu ve e-Defter hizmeti gibi tüm süreçleri alabilir ve bu hizmetler ile işlerinizi kolaylaştırabilirsiniz.

Stopaj Vergisi Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Gider Pusulası ile çalışıldığında devlete “Stopaj Vergisi” ödenmelidir; ancak stopaj vergisini müşterinin mi ödeyeceğini yoksa sunduğunuz hizmetin ücretine mi dahil olacağını, müşterinizle yapacağınız anlaşmaya bağlı olarak belirleyebilirsiniz. Fikri Mülkiyet kapsamındaki işlerde; yazılım geliştirme, içerik oluşturma, sanat eseri vb. şeylerde gider pusulası kesilirken devlete ödenmesi gereken stopaj vergisi oranı %17’dir. Yani, 2000 TL kazandığınız bir işin 340 TL’si stopaj vergisi olarak kesilir ve net kazancınız 1660 TL olur.

Serbest Meslek Makbuzu (SMM) Nedir?

Serbest meslek faaliyetini kendi nam ve hesabına, mutat meslek halinde ifa eden; avukat, doktor, dış hekimi, veteriner hekim, mimar, mühendis, müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir, danışman, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, öğretmen, artist, menajer, senarist, yönetmen, ebe, sünnetçi, arzuhalci, rehber ve sağlık memuru vb. kişiler serbest meslek erbabıdır.

Eğer gelirin serbest meslek kazancına giriyorsa E-SMM’ye; değilse e-faturaya başvurmanız gerekiyor. Gelin yine madde madde açıklayalım:

Evet → E-SMM’ye Başvur → E-imza Al → Makbuz Kes
Hayır → E-faturaya Başvur → Fatura Kes (Şahıs Şirketi → E-imza, Diğer Şirket Türleri → Mali Mühür)

Freelancer platformları üzerinden çalışıyor olsanız da paranız yurt dışından gelse de eğer iş yaptığınız son müşteri Türkiye’de yerleşik ise faturayı + KDV ile kesmeniz gerekiyor. Stopaj da var ama gider gösterilebildiği için hesaba katmaya gerek yoktur.

Yurt dışı yerleşik müşteriler için stopaj da KDV’de yoktur.

Serbest Meslek Makbuzu ve Fatura Arasındaki Fark Nedir?

Serbest meslek makbuzunda uygulanan %20’lik stopaj kesintisi, serbest meslek makbuzu ile faturalar arasındaki en önemli fark olarak gösteriliyor. Aynı zamanda bu makbuzda, KDV de yer alıyor. Bunun dışında brüt tutar üzerinden %18 de KDV kesintisi uygulanıyor. Stopaj, müşteri tarafından; KDV ise, serbest meslek makbuzu kesen freelance olarak çalışan kişi tarafından ödeniyor.

Serbest Meslek Makbuzu Kesenler Hangi Vergiyi Öder?

Serbest meslek makbuzunda, hem stopaj (gelir vergisi) hem de KDV yer alıyor. Brüt tutar üzerinden stopaj %20, KDV ise %18 olarak hesaplanıyor. Stopaj, muhtasar beyanname ile serbest meslek makbuzu kesenin müşterisi tarafından, serbest meslek erbabı adına; KDV ise, serbest meslek makbuzu kesen tarafından ödeniyor.

Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Kesilir?

Serbest meslek makbuzu kesmeden önce, ilk olarak stopaj ve KDV oranlarının iyi bir şekilde hesaplanması gerekiyor. Hesaplama işlemini sizin için kolaylıkla yapabilecek KDV hesaplama uygulamamızı kullanabilirsiniz. Bu oranların hesaplanmasının ardından, makbuz detaylı bir şekilde hazırlanıyor. Makbuz detaylı şekilde hazırlandıktan sonra ise tahsilat takibi yapılıyor.

Örnek olarak bir serbest meslek makbuzu hesaplaması yapalım;
Varsayalım ki, müşteriye brüt miktarı 250 TL olan bir hizmet veriliyor. O halde;
Brüt Hizmet Bedeli: 250 ₺
%20 Gelir Vergisi: 250 x 0,20 = 50 ₺
Net Ücret: 250 – 50 = 200 ₺
%18 KDV: 250 x 0,18 = 45 ₺
Net: 200 + 45 = 245 ₺’lik makbuz düzenlenir ve bu tutar müşteriden tahsil edilir.

Neden Fatura Kesmeliyim?

Fatura, her vatandaşımızın sorumluluğu olan vergi vermenin yasal yolu olarak bilinir. Bu yüzden düzenli olarak fatura kesmeli ve gelirlerini beyan etmelisiniz.
Çalışacağın pek çok şirket ve müşteri, vergi indirimi kazanmak açısından senden fatura isteyebilir. Bu durumda fatura kesmenin, bu müşterileri etkilemeni ve kazanmanı sağlayacağından emin olabilirsiniz.
Kanunsuz bir durum ortaya çıktığında kendini mahkemede savunabilmek için mutlaka hizmete dair bir faturanın olması gerekiyor. Aksi takdirde hem hakkını yasal yollardan alamamış olursun hem de vergi kaçırmaktan ceza alabilirsiniz.
Fatura kestiğinde, daha güvenilir olduğun için müşteri ilişkilerin artacak ve daha profesyonel olacaksınız. Bu sayede aldığın iş teklifleri yükselecek ve sektöründe kendini bir adım daha ileri taşıyabileceksiniz.